Skrót do strony głównej: Alt + Shift + górny 2(@)
Linkedin FB e-mail Google Plus Twitter

Szukać na tej witrynie

 
 

Blog (czeszczyzna)
Język czeski dla Polaków
Artykuł nr 267

Martin Adámek – Język czeski dla Polaków – blog.

Mam zamiar tutaj publikować krótkie posty / artykuły, podobne jako np. na swojej stronie Facebookowej "Martin Adámek – Język czeski dla Polaków (jiný web, nový panel)",
jednakże tutaj będą u mnie na witrynie w środowisku poza Facebookiem i inną platformą prowadzoną przez stronę trzecią.

Będą tutaj więc raczej krótsze i mniej ważne teksty, które nie zasługują sobie na własny artykuł na witrynie.

Następna różnica przeciwko witrynie,
to że przelączanie wersji językowych witryny przelącza też treść danej strony, jeżeli go utworzyłem w więcej językach,
natomiast przelączanie wersji językowych tutaj na blogu przelącza tylko język interfejsu, podczas tego gdy tekst zostaje taki sam.

Bardzo podobnie jak na mojej FB stronie,
posty będą się tutaj zazwyczaj pojawiać w czeskim lub w polskim,
i mogę też często mieszyć oba języki w jednym poscie.

Celem tego mikroblogu to latwa publikacja prostych krótkich tekstów.

Zaletą powinna być wyższa częstotliwość postów. Ponieważ witrynę sobie zaprojektowałem bardzo tęgą / masywną i świedzcy mi dużo możliwości, to dodanie nowej strony (artykułu) na witrynę z wszystkimi właściwościami strony i zasortowanie do struktury witryny jest bardzo przydługie.

Dlatego dodałem sobie to narzędzie dla latwiejszego linearnego dodawania krótkich tekstów bez większych złożności.

Linearna lista różnych spostrzeżeń i uwag bez zakategoryzowania do struktur witryny.
Ciekawostki dla wszystkich, w tym dla tych, którzy nie korzystają z FB.


Następnym powodem dla powstania tego blogu w ramach tej witryny to, że ta witryna jest archiwowana przez Bibliotekę Narodową Republiki Czeskiej, co powiększa szansę, że to, co tutaj piszę, będzie dla kogoś przydatne.
Niniejszym pozdrawiam/witam przyszłe generacje, jeśli dzięki archiwu właśnie czytają ten tekst w czasach z mojego punktu widzenia przyszłych.



Witam więc Państwa tutaj na tym mikrogblogu i mam nadzieję, że będzie przydatny.


Martin Adámek, Meziměstí, Czechy.

…znaczy raczej: On-line :)

Bo choć fizycznie czasami cieszę się środowiskem przyrodniczym w swojej okolicy, to pracuję właściwie przez internet, dla każdego zainteresowanego, niezależnie od fizycznego miejsca, gdzie mój klient znajduje się.
Najprawdopodobniej spotkamy się właśnie on-line.

Przez internet przebiega nauka czeskiego (jiný web, nový panel), ale też np. tłumaczenie pisemne (jiný web, nový panel) i dużo innych gatunków pracy w dzisiejszych czasach.

Dzięki internetowi mogę pracować dla polskich klientów znajdujących się w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie lub gdzie indziej w Polsce,
tak samo jak w Pradze lub byle gdzie w Czechach,
ale też w innych krajach Europiejskich, w Stanach zjednoczonych lub gdzie indziej na świecie, w terazniejszej wiosce globalnej on-line.


 


Čtvrt na osm, půl osmé, tři čtvrtě na osm... časové údaje v češtině (ústně)


čtvrt na osm
= 7.15

půl osmé
= 7.30

tři čtvrtě na osm
= 7.45

Z polského a anglického úhlu pohledu to moc nedává smysl, protože tam se s těmi 15minutovými bloky pracuje jinak. Vím o tom.


---


Aby to české pojetí dávalo smysl, je potřeba vnímat odděleně
1) "čtvrt" nebo "tři čtvrtě"
vs.
2) hodinu, která se blíží ("na osm").




Samostatně to už začne dávat smysl:

a)

- čtvrt – věžní hodiny cinknou tlumeně jednou

- tři čtvrtě – věžní hodiny cinknou tlumeně třikrát


To samo dává smysl:
15 = 1/4 × 60
45 = 3/4 × 60



b)
Pak už se jen dopoví, která hodina se blíží.

Podobně jako např.:
Táhne mu na 50 (let); má padesátku na krku; padesátka za dveřma
~
zbliża się do 50; mieć 48 na karku

...a takto nějak podobně určujeme celou hodinu, která se blíží; ke které pomalu jdeme.


---


A co "půl"?

To "půl čeho..." najdeme i jinde:

V případě hodnoty 1,5 se výraz půl (té další hodnoty; půl druhé) používá i mimo časový údaj.
V češtině velice viditelně; v polštině také, i když je to tam trochu maskované:


CS:

- půl druhého metru = 1,5 m
= jest tam jeden metr cały, plus jeszcze pół z drugiego metru

- Čekal půl druhé hodiny. = Čekal 1,5 h.



PL:

półtorej = 1,5
~ pół wtorej
wtóry PL = drugi PL = [vtoryj] RU
(wtorek PL = drugi dzień tygodnia)

... więc, to polskie "półtorej" znaczy tak naprawde "półdrugiej", znaczy 1,5

Więc, jak już ktoś czeka 1,5 godziny, to już jest w pół do drugiej godziny czekania.

I my to w czeskim używamy dla wyznaczania czasowego punktu, i z wszystkimi godzinami.

Půl druhé = 1:30, 13:30
Půl třetí = 2:30, 14:30
Půl jedné = 0:30, 12:30


---

Więc, te nasze kwadransy już zaczynają trochę dawać sens:

čtvrt na osm
= 7.15

půl osmé
= 7.30

tři čtvrtě na osm
= 7.45

---



Do tego pracujemy jeszcze z pięciominutami.
Słowami jednej mojej uczennicy, "trochę z tym przesadzamy" :)


Jest to latwe:

a)
Każdy 5minutowy punkt na zegarze jest bliżej do jakiegoś jednego konkretnego kwadransu (w tam pełnej godziny lub do pół).
Nie ma tam żadnego 5minutowego punktu, który byłby dokładnie na środku między kwadransami.

- 7.05 jest bliżej do 7.00 niż do 7.15
- 7.10 jest bliżej do 7.15 niż do 7.00

- 7.20 jest bliżej do 7.15 niż do 7.30
- 7.25 jest bliżej do 7.30 niż do 7.15

itp.



b)
Jednak...
Jest też coś, co ja nazywam "grawitacja połowy (lub pełnej)".
Pół i pełna są bardziej okrągłe liczby, więc mogą do siebie przyciągnąć też to, co jest nie 5, ale 10 minut od nich,
i mogą w ten sposób zabrać interes kwadransu lub trzem kwadransom.
Oprócz tego – "čtvrt" lub "tři čtvrtě" się fonetycznie trudno wymawia. Natomiast "půl" lub "7, 8, 9, 10, ..." (konkretna godzina), to jest do wymowy latwiejsze.

Więc, mówiąc, że jest np. 7.20, możemy się odnieść też do "půl":
Za deset (minut) půl (osmé).


---

Podsumuwyjąc:


7.00
- sedm (hodin)
- celá


7.05
- sedm pět; sedm (hodin) a pět minut

7.10
- sedm deset; sedm (hodin) a deset minut // protože celá je kulatější než čtvrt
- za pět (minut) čtvrt (na osm) // protože 5 < 10 (ke čtvrt je to blíže než k celé)


7.15
- čtvrt (na osm)


7.20
- čtvrt (na osm) a pět (minut) // protože 5 < 10
- za deset (minut) půl (osmé) // protože půl je kulatější než čtvrt

7.25
- za pět (minut) půl (osmé) // 5 < 10; půl je kulatější než čtvrt


7.30
- půl osmé
- půl
- (půla)



7.35
- půl osmé a pět minut
- půl a pět
- (půla pět)

7.40
- půl osmé a deset minut
- za pět (minut) tři čtvrtě (na osm)


7.45
- tři čtvrtě (na osm)


7.50
- za deset (minut) osm (hodin)
- tři čtvrtě (na osm) a pět minut

7.55
- za pět (minut) osm (hodin)


8.00
- osm (hodin)
- celá




A takhle si tu žijeme :)
- Ten idiom jest używany zazwyczaj dla krytyki jakiejś sytuacji lub zjawiska albo częstego zwyczaju;
ja go tutaj użyłem z wspólczucia z Polakami, którzy z tym naszym systemem godzin walczą, chociaż mnie osobiście ten czeski system nie przeszkadza :)




---

Zde výše je »čtvrt«.
Na konci je normální »t«, bez háčku.

Stejně tak 1/4 = »čtvrt«,
příp. »(jedna) čtvrtina«
nebo »čtvrtka«

Ale:
»dzielnica« PL = »čtvrť«
Část města je tedy s háčkem: »ť«

(Proto zde používám francouzské uvozovky; aby ten háček byl vidět.)

---


Tak, oczywiście potrafimy powiedzieć też coś jak "sedm dvacet" (7:20).
I w podwieczór "devatenáct dvacet" (19:20).
Ale brzmi to formalnie.

I przedewszystkim – wiem, że moji uczniowie potrzebują rozumieć temu, jak to Czesi w praktyce mówią.
I wiem, że na pierwszy rzut oka (może też drugi lub trzeci) ten czeski system wygląda m.in. dla Polaka trochę nielogicznie.
Mam nadzieję, że tym artykułem w tej sprawie coś źmieniłem na lepsze.


---

Typografia w przypadku numerów:

Dawniej typowo czysto po czesku:
7.15 = čtvrt na osm
7:15 = odcinek czasowy, jakaś czynność (np. bieg, wyścig, ...) trwała 7 h i 15 min lub 7 min i 15 sec.

Jednak potem z świata przyszła różnego rodzaju elektronika (m. in. zegary cyfrowe) i przyszedł różnego rodzaju SW,
więc czeska typografia się dostosowała:
7:15 lub 7.15 = čtvrt na osm
7:15 = odcinek czasowy

Zazwyczaj dziś używamy raczej zapis 7:15 dla obu znaczeń.
Dawniej jedynny poprawny zapis dla punktu na osie czasu 7.15 już powołutku zaczyna być lekko przestarzały lub chociaż rzadko widzony.

 

  


Czy się artykuł Państwu podobał?


Informacja zwrotna – głosowanie

Hlasy se na serveru připočítají k počitadlům pro tento článek, např. kolikrát tento článek někoho pobavil a kolikrát tento článek někomu pomohl.

Neukládají se jednotlivá hlasování (vzájemná kombinace hlasů, datum, čas, ani jiné údaje).
Proto nemá smysl odesílat prázdný hlas, nemělo by se co k čemu přičíst.

 

Ve Vašem prohlížeči nebude uložena žádná informace (cookies) o tom, že už jste hlasovali.
- Ve Vašem prohlížeči tedy nebude vidět, jak jste hlasovali.
- Kdykoliv budete moci hlasovat znovu, pokud Vám článek opakovaně pomůže (pobaví Vás, potěší, …).
- Pokud Vás právě u jednoho počítače sedí více, mohou postupně hlasovat další lidé.

Počítám člověkohlasy, nikoliv lidi.
Tedy kolikrát článek někomu pomohl,
nikoliv kolika lidem pomohl
.

Třikrát potěšeného jednoho čtenáře počítám stejně jako tři různé jednou potěšené čtenáře.

Každý má do budoucna neomezený počet hlasů.
Když zapomenete, že jste pro tento článek už hlasovali, nevadí – když Vám někdy v budoucnu bude např. užitečný znovu, tak mu znovu pošlete hlas, že Vám byl užitečný.

Można wybrać sobie 1 do N opcji

Štítky, labels, kategorie, témata, tagy, hashtagy

(ve vývoji)
 
#slova   #syntax-obraty    
#doprava   #obchod-ekonomie-pravo    
#realie  
 

Czeski i polski – usługi językowe

Skok w górę do: Menu nawigacyjne
(skrót klawiatury Alt + Shift + „5”)

Zainteresowani tą stroną?

  • Add to bookmarks (Ctrl+D)
  • Udostępnić link (CB radio)Skok w górę do:
  • Wydrukować (Ctrl+P)
  • Cytować według ISO 690

    Tę stronę

    ADÁMEK, Martin. Blog (czeszczyzna): Język czeski dla Polaków. Martin Adámek [online]. Náchod / Meziměstí (Republika Czeska) [dostęp 2024-11-04]. Dostępny w Internecie: https://www.adamek.cz/pl/czeski/blog

    Całą witrynę

    ADÁMEK, Martin. Martin Adámek [online]. Náchod / Meziměstí (Republika Czeska) [dostęp 2024-11-04]. Dostępny w Internecie: https://www.adamek.cz/pl

 

 
 

Narodowe kulturowe dziedzictwo

WebArchiv – Ta witryna jest archiwowana przez Bibliotekę Narodową Republiki Czeskiej Ta witryna jest regularnie archiwowana przez Bibliotekę Narodową Republiki Czeskiej z powodu jej kulturowej, edukacyjnej, naukowej, badawczej lub innej wartości informacyjnej w celu dokumentacji autentycznej próbki czeskiej przestrzeni www. Witryna ta jest częścią kolekcji czeskich witryn webowych, które ma Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej zamiar długoterminowo przechowywać i udostępniać dla przyszłych pokoleń. Ich zapis jest częścią Czeskiej narodowej bibliografii oraz katalogu Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej.  

 

 
 

Na wesoło

- Ile zajmuje Windows Vista?
- Ile znajdzie, tyle zajmie.

 

Aforyzmy

Let him who would move the world first move himself.
[Socrates]