Zkratka na hlavní stranu: Alt + Shift + horní 2(ě)
Linkedin FB e-mail Google Plus Twitter

Hledat na tomto webu

 
 

Blog (čeština)
Český jazyk pro Poláky
Článek č. 99

 


"Ch" – jedna litera, lub dwie?

"Ch" – jedna litera, lub dwie?

Język vs. ICT – liczba pól i porządek;
alfabet, alfabet fonetyczny i alfabet Morsa




Z punktu widzenia języka czeskiego "ch", to jedna litera;
chociaż fizycznie zapisywana za pomocą dwu znaków.

Sytuacja więc jest bardzo podobna jako w przypadku polskich "sz", "cz" lub "rz".




W języku – jedna litera, która ma swoją pozycję w alfabecie (..., h, ch, i, j, k, ...).
W ICT (teleinformatyce) – dwa znaki.


W krzyżówkach można natrafić na "ch" zapisane w jednym polu, skoro chodzi o jedną literę,
lub w dwu polach ("C" i "H" osobno), skoro chodzi o dwa znaki.
Obie podejścia można uważać za poprawne.


W formularzach urzędowych, pocztowych itp. dawniej chyba też były moźliwe obie podejścia;
jednak dziś, pod wpływem ICT, skoro te pojedyncze pola potrzebujemy uważać za znaki w komputerze,
zdecydowanie trzeba pisać "Ch" jako dwa znaki, "C" i "H", do dwu pól, i nie ma innego wyjścia,
skoro "ch" to w komputerze dwa znaki.


Jednak w jednej sprawie nowoczesne systemy informatyczne dostosowały się do regulaminu języka czeskiego:
Jeżeli chodzi o sortowanie danych wg alfabetu, to system bazodanowy ustawiony do czeskiego środowiska będzie "ch" dla celów sortowania uważać za jedną literę,
więc porządek słów będzie np.:
Adam, Božena, Cyril, Čeněk, David, Ďáblice, Emil, František, Gustav, Helena, Chrudim, Ivan, Josef, ...




Akurat tutaj pokazane przykłady nie są zupełnie przypadkowe – pokazałem bowiem tutaj początek czeskiego alfabetu fonetycznego.
Znaczy alfabetu do podania danych przez telefon, radiostację, radio, dzwięk w TV, itp.
Takiego, który międzynarodowo zaczyna się Alpha, Bravo, Charlie, Delta,
i w polskim zaczyna się Adam, Barbara, Celina, Dorota.


Cały ten alfabet dla radiostacji, telefonu, itp. można znaleźć na:
https://www.adamek.cz/pl/komunikacje/alfabet-fonetyczny/


Litera "Ch" ma swoją pozycję nie tylko w alfabecie (tuż po "h"),
i nie tylko w alfabecie fonetycznym ("Chrudim"),
ale też w czeskiej wersji alfabetu Morsa: "----"

Jest to więc bardzo proste:
"H", to w alfabecie Morsa 4 kropki
(pomocne słowo / mnemotechnika: "hrachovina" – zawiera 4 krótkie samogłóski);
"Ch", to 4 kreski
(pomocne wyrażenie / mnemotechnika: "Chvátá k nám sám", lub też "Chléb nám dává" – zawiera 4 długie samogłóski).

Wiem, mówić tutaj, że "h" vs. "ch" to prosta sprawa,
i nawet jeszcze odnosić się do tego, że w czeskich pomocnych słowach dla alfabetu Morsa korzystamy z krótkich vs. długich samogłósek,
to pewnie wygłąda jako koncentrat prowokacji z mojej strony :)
Jednak w ten sposob to jest, "h" niestety coś innego niż "ch"; i dużo Czechów naprawdę pamięta kody morsa dla pojedynczych literek właśnie na podstawie krótkich (kropka) vs. długich (kreska) samogłósek w słowach pomocnych.

Alfabet Morsa, w tym z 
- czeskim "Ch"
- nowoczesnym "@"
- czeskimi pomocnymi słowami (mnemotechniką)
- alkoholiczną wersją pomocnych słów
(parodią, jednak technicznie działającą – tą proszę ignorować, nie uczyć się i nie używać, bo zawiera zgrubsza trzy wyrażenia niższego stylistycznego poziomu)
znajduje się na:
https://www.adamek.cz/clanky/popularne-odborne/morseovka/




Kartoteka

Do tego artykułu zainspirowało mnie spostrzeżenie mojej uczennicy, która pracuje w służbie zdrowia,
i w początku swojej pracy z czeskimi pacjentami nie mogła w kartotece znaleźć pacjentów, którzy mają nazwisko od litery "Ch",
skoro szukała ich koło "C", podczas tego oni chowali się między "H" i "I".
Nie wiem nawet, czy chodziło o fizyczną kartotekę lub o komputer,
jednak nawet w tym komputerze już dziś można zakładać czeskie sortowanie z porządkiem "..., h, ch, i, ...", jak podano wyżej.



PS:
Duża litera "Ch" pisze się, jak można tutaj widzieć, za pomocą dużego "C" i małego "h": "Chrudim".
Chyba że pisze się dużymi literami całe słowo ("verzálky"), to potem "h" będzie też duże: "CHRUDIM", "NÁCHOD"
Coś na ten temat mam też w wstępnym videowykładzie, ale raczej nie dużo.



PPS:
"Chrudim", to miasto powiatowe w wojewodztwie Pardubickým, we wschodnich Czechach;
po drodze zgrubsza 80 km z polskiej granicy Kudowa / Náchod.



PPPS:
Alfabet fonetyczny, to teoretycznie fajna sprawa.
Jednak w praktyce realnego życia pokazało się, że mówiąc jakiemuś Polakowi swoje nazwisko lub adres swojej witryny
nie ma sensu męczyć go czymś jak [alfa, delta, alfa, majk, ekou, kilo],
i lepiej po prostu powiedzieć:
"Nazwisko jak ten polski bokser."

----
Ilustrační obrázek z internetu.

 

Související odkazy

  


Líbil se Vám článek?


Zpětná vazba – hlasování

Hlasy se na serveru připočítají k počitadlům pro tento článek, např. kolikrát tento článek někoho pobavil a kolikrát tento článek někomu pomohl.

Neukládají se jednotlivá hlasování (vzájemná kombinace hlasů, datum, čas, ani jiné údaje).
Proto nemá smysl odesílat prázdný hlas, nemělo by se co k čemu přičíst.

 

Ve Vašem prohlížeči nebude uložena žádná informace (cookies) o tom, že už jste hlasovali.
- Ve Vašem prohlížeči tedy nebude vidět, jak jste hlasovali.
- Kdykoliv budete moci hlasovat znovu, pokud Vám článek opakovaně pomůže (pobaví Vás, potěší, …).
- Pokud Vás právě u jednoho počítače sedí více, mohou postupně hlasovat další lidé.

Počítám člověkohlasy, nikoliv lidi.
Tedy kolikrát článek někomu pomohl,
nikoliv kolika lidem pomohl
.

Třikrát potěšeného jednoho čtenáře počítám stejně jako tři různé jednou potěšené čtenáře.

Každý má do budoucna neomezený počet hlasů.
Když zapomenete, že jste pro tento článek už hlasovali, nevadí – když Vám někdy v budoucnu bude např. užitečný znovu, tak mu znovu pošlete hlas, že Vám byl užitečný.

Můžete si zvolit 1 až N možností

Štítky, labels, kategorie, témata, tagy, hashtagy

(ve vývoji)
 
#slova    
#elektro-ict    
#realie    
#ostatni  
 

Čeština a polština – jazykové služby

Skok nahoru na: Navigační menu
(klávesová zkratka Alt + Shift + horní „5”)

Zaujala Vás tato stránka?

  • Přidat do záložek (Ctrl+D)
  • Sdílet odkaz (vysílačka)Skok nahoru na:
  • Vytisknout (Ctrl+P)
  • Citovat podle ČSN ISO 690

    Tuto stránku

    ADÁMEK, Martin. Blog (čeština): Český jazyk pro Poláky. Martin Adámek [online]. Náchod / Meziměstí [cit. 2024-10-12]. Dostupné z: https://www.adamek.cz/cestina-polsky/blog

    Celý web

    ADÁMEK, Martin. Martin Adámek [online]. Náchod / Meziměstí [cit. 2024-10-12]. Dostupné z: https://www.adamek.cz

 

 
 

Národní kulturní dědictví

WebArchiv – Stránky archivovány Národní knihovnou ČR Tyto stránky jsou pravidelně archivovány Národní knihovnou ČR pro svou kulturní, vzdělávací, vědeckou, výzkumnou nebo jinou informační hodnotu za účelem dokumentace autentického vzorku českého webu. Jsou součástí kolekce českých webových stránek, které NK ČR hodlá dlouhodobě uchovávat a zpřístupňovat pro budoucí generace. Jejich záznam je součástí České národní bibliografie a katalogu NK ČR.  

 

 
 

Pro rozptýlení

- Jak se máš?
- Super, jen mě hrozně bolí prsty.
- A co se stalo?
- Včera jsme na chatu měli oslavu a celou noc jsme zpívali.

 

Pro zamyšlení

Víte, kdo je nejbohatší? To se rozumí, že milenci; ne však pro různé duševní poklady a državy, nýbrž pro celou spoustu hmotných věcí, které si beztrestně přisvojují. „Pamatuješ se, Pepo, na tu naši lavičku? Víš tam v našem lese, co jsme tenkrát šli?“ Těm nestydům stačí, aby tamtudy jednou šli, a už je to jejich!
[Karel Čapek]