Blog (čeština)
Český jazyk pro Poláky
Článek č. 72
Naposledy upraveno 04. 03. 2022 13:37
krótkofalówka PL = krátkovlnná vysílačka CS
krótkofalówka PL = krátkovlnná vysílačka CS
parowóz PL = parní lokomotiva CS
Czech powie w dużo kontekstach tylko samo "vysílačka" lub tylko samo "lokomotiva".
(Jeżeli już wiemy, o jakiej konkretnie mówimy;
lub jeżeli nie potrzebujemy odróżniać rodzaju.)
Całe wyrażenie z przymiotnikiem Czech użyje tylko jeżeli jest to potrzebne.
Bo jest za długie, i w czeskim akurat u tych dwu wyrażeń nie ma skrótu, który by te cechy z przymiotnika zawierał.
Ale działa to też odwrotnie:
"pociąg pospieszny" PL = "rychlík" CS
Słowo "rychlík" może się w czeskim pojawić w zdaniu tam, gdzie w polskim będzie tylko samo "pociąg",
skoro jest to rzeczownik, więc to czeskie "rychlík" można zrozumieć nawet bez kontekstu latwiej niż polski sam przymiotnik "pospieszny".
W Czechach istnieje też "spěšný vlak" CS, ale ten nie spieszy aż tyle.
Spěšný vlak w rozkładzie jazdy ma "Sp";
rychlík, który spieszy więcej niż spěšný vlak, ma w rozkładzie "R".
W przypadku spěšného vlaku to słowo "vlak" (które znaczy "pociąg" PL), jest konieczne;
natomiast w przypadku rychlíku słowa vlak raczej nie używamy, jak pokazano powyżej.
Oboje to można zauważyć też na nazwach artykułów w Wikipedii:
https://cs.wikipedia.org/wiki/Sp%C4%9B%C5%A1n%C3%BD_vlak
https://cs.wikipedia.org/wiki/Rychl%C3%ADk_(vlak)
I skoro już natrafiliśmy na słowo "vlak":
potah CS = koňský potah CS
– Już za bardzo się nie używa, przedewszystkim dlatego, że trudno na niego na drodze natrafić, więc to wyrażenie naturalnie zostaje archaismem z powodu nie używania.
vlak CS = pociąg PL
vlek CS = przyczepa PL
vléct, vléci CS – zgrubsza coś jak włócić
– albo powołutku, albo coś za sobą (bo między tym jest korelacja praktyczna z powodów fizykalnych :) )
táhnout CS = ciągnąć PL
(Znów tutaj widzimy relacje "t" albo "ť" w czeskim i ć (ci) w polskim.)
přívěs, vlek, přívěsný vozík CS = przyczepa PL
návěs CS = naczepa PL
souprava (vozidel) CS = zestaw (pojazdów) PL
tahač, tahač návěsů, sedlový tahač CS = ciągnik (naczep) PL
traktor CS = ciągnik (rolniczy, leśniczy) PL
Rozjeżdżam się tutaj, bo ten temat lubie, ale raczej nie ma sensu, że bym konkurował swojemu słowniczku:
https://www.adamek.cz/cestina-polsky/materialy/logisticky-slovnik/
vlečka CS
– tory kolejowe ślepe jednocelowe do fabryki, cieplowni lub innego podobnego zakładu
(Dawniej było możliwe przez takie tory autem przejeżdzać szybko, jednak to już są dziesiątki lat, i już od dziesiątek lat trzeba jechać autem przez nią maks. 30 km/h, jak nie miga białego światła, tak samo jak przez inne tory kolejowe, jak nie miga białego światła.)
– przyczepa dwuosowa za traktor, ale raczej tylko na wsi, już raczej archaism
– to, co za sobą ciągnie np. panna młoda, znaczy ta długa część sukienki, którą ją niosą jakieś dziewczyny
Tyle więc na temat, że Polak mówi "krótkofalówka" tam, gdzie Czech "vysílačka" :)
Související odkazy
- https://cs.wikipedia.org/wiki/Sp%C4%9B%C5%A1n%C3%BD_vlak
- https://cs.wikipedia.org/wiki/Rychl%C3%ADk_(vlak)
- https://www.adamek.cz/cestina-polsky/materialy/logisticky-slovnik/
- https://www.adamek.cz/clanky/uvahy/jazyk-zpusob-mysleni/
(16. 05. 2015)
- https://www.adamek.cz/jazyky/polska-slova-sirsi-uzsi-vyznam/